مریم قیاسوند؛ امید طبیب زاده
چکیده
هر تناوب بهعنوان جفت جملاتی با ساختارهای کمابیش متفاوت تعریف میشود که معنی یکسانی دارند. محدودیتهایی که تناوبها بر افعال اعمال میکنند به ویژگیهای معنایی افعال حساساند. ازاینرو، تناوبها را میتوان بهعنوان معیاری برای طبقهبندی افعال به روشی مؤثر بهکار گرفت. لوین با معرفی 79 تناوب موضوعی و بررسی آنها بر 3024 ...
بیشتر
هر تناوب بهعنوان جفت جملاتی با ساختارهای کمابیش متفاوت تعریف میشود که معنی یکسانی دارند. محدودیتهایی که تناوبها بر افعال اعمال میکنند به ویژگیهای معنایی افعال حساساند. ازاینرو، تناوبها را میتوان بهعنوان معیاری برای طبقهبندی افعال به روشی مؤثر بهکار گرفت. لوین با معرفی 79 تناوب موضوعی و بررسی آنها بر 3024 فعل انگلیسی، افعال انگلیسی را به 49 طبقة معنایی گسترده و 192 ریزطبقه دستهبندی کرد. به اعتقاد لوین، افعالی که طبق رفتار مشترکشان در تناوبها در یک طبقه قرار میگیرند، مؤلفههای معنایی مشترکی دارند. این مقاله به بررسی یکی از انواع تناوبهای معرفیشده توسط لوین با عنوان تناوبهای دوسویه پرداخته است که خود شامل چندین نوع تناوب میشود. یکی از این تناوبها با عنوان «تناوب مفعول دوسویۀ قابلدرک» در دستهبندی لوین در زمرة تناوبهای گذرایی معرفی شده است. تناوبهای گذرایی شامل تناوبهایی میشود که گذرایی فعل در دو ساخت تناوبی تغییر میکند. انواع دیگر تناوبهای دوسویه که لوین معرفی کرده است، تناوبهاییاند که بدون تغییر در گذرایی فعل رخ میدهند. این تناوبها عبارتند از «تناوب دوسویۀ ساده»، «تناوب دوسویۀ باهم» و «تناوب دوسویۀ ازهم». با بررسی تناوبهای لوین بر پیکرهای بالغ بر 3070 فعل فارسی اعم از افعال مرکب و ساده دریافتیم که همه انواع این تناوبها در فارسی نیز وجود دارند. در ادامه به بررسی تناوبهایی پرداختیم که نگارندگان باتوجه به ویژگیهای برخی از افعال فارسی شناسایی و معرفی کردهاند. این تناوبها عبارتند از «تناوب دوسویۀ زنجیری» و «تناوب دوسویۀ اشتراکی».